Iedereen weet wat een vegetariër is. Maar het groeiende aantal veganisten in Nederland en de wereld stuit nog steeds op onbegrip van veel mensen die niet goed snappen wat een veganist is en wat veganisten drijft. Vaak hebben mensen niet helder wat nu exact de keuzes zijn die een veganist maakt en hoe deze er in de praktijk uitzien. Daarom bespreken we hier in heldere termen wat veganisme nu precies is.
De definitie van veganisme is als volgt te vatten:
Veganisme is een levensstijl waarbij – waar dat mogelijk is – afgezien wordt van de exploitatie van en wreedheid ten opzichte van dieren voor menselijke doeleinden zoals voeding, kleding en andere zaken.
Een veganist, vaak ook aangeduid met het Engelse woord ‘vegan’, wil dus niets consumeren of gebruiken dat het gevolg is van exploitatie van dieren, en keurt wreedheid jegens dieren pertinent af. Een veganist kan deze levensstijl aannemen en aanhouden, omdat de mens in feite prima zonder dierlijke producten kan leven. Hoewel praktijken waarbij dieren gebruikt en misbruikt worden blijven doorgaan, zal een veganist hier op geen enkele manier aan bijdragen waar het mogelijk is om een andere keuze te maken. De persoonlijke situatie kan wel bepalend zijn in hoe ver iemand in staat is hierin te gaan. Lukt het niet om op de korte termijn iedere vorm van exploitatie van dieren te vermijden, dan is er in ieder geval zeker de wens om dit op de langere termijn wel te doen.
Veganisme in de praktijk: voeding
In het dagelijks leven houdt een veganistische levensstijl in dat alle voedingsproducten waarin dierlijke producten verwerkt zitten vermeden worden. Eenvoudige voorbeelden hiervan zijn het niet consumeren van vlees, zuivel, eieren en honing. Al deze ‘producten’ zijn immers vanuit natuurlijk perspectief bekeken niet voor de mens bedoeld. Een koe geeft melk om haar jongen te voeden, een kip legt eieren in de hoop dat er een kuiken uit geboren wordt en bijen produceren honing voor hun eigen kolonie. Naast deze voor de hand liggende zaken, zijn er ook meer verhulde dierlijke producten in alledaagse voedingsproducten verwerkt. Denk aan gelatine, wat gemaakt is van gemalen dierenbotten, rode kleurstof die van gestampte bloedluizen gemaakt is en weipoeder, dat in veel producten zit en van koemelk gemaakt wordt. Ook worden sommige wijnen en sappen geklaard met gelatine of vislijm. Dat betekent niet dat er maar weinig overblijft wat een veganist wel kan eten of drinken. Voor veel producten bestaan tegenwoordige veganistische alternatieven gemaakt van plantaardige ingrediënten, zoals soja, kokos of noten.
Veganisme in de praktijk: andere praktische zaken
Veganisten trekken zoveel mogelijk de plantaardige lijn consequent door in hun leven. Dat betekent dat ze ook kleding gemaakt van leer, bont, wol, veren, zijde of andere dierlijke producten vermijden, evenals meubels en andere zaken waar zulke materialen in verwerkt zitten. Ook producten die getest zijn op dieren worden vermeden. Dit geldt vooral voor cosmetica- en verzorgingsproducten. Helaas kunnen medicijnen getest op dieren niet zomaar ontweken worden. Daarom maken veganisten zich vaak ook sterk voor het stoppen van dierproeven. Daarnaast proberen veel veganisten ook onnodig gebruik van plastic te vermijden.
Veganisme in de praktijk: dieren voor vermaak
Voor een veganist is een dier een volwaardig wezen dat niet voor menselijk vermaak bedoeld is. Hoewel de striktheid op het gebied van contact met dieren verschilt per veganist, zal een veganist in de regel niet op de rug van een paard, ezel of kameel kruipen. Ook bezoekt een veganist geen dierentuinen of kinderboerderijen. Over het houden van huisdieren verschillen de meningen, waarbij een belangrijk criterium is in hoeverre dit in het belang van het dier is. De opvang van hulpbehoevende dieren of asieldieren wordt wel als belangrijk en nodig gezien. Adoptie van een dier in nood is voor veel veganisten wel een optie, het aanschaffen van een dier bij een fokker of in een dierenwinkel zeker niet. Als vanzelfsprekend wordt jagen op dieren afgekeurd door veganisten, zeker de plezierjacht.
De insteek van de veganist
Een veganist neemt deze levensstijl aan om bij te dragen aan een betere wereld, niet om dwars te zijn. Gezamenlijk hopen veganisten een substantiële bijdrage te leveren aan het verminderen van het fokken, opsluiten, uitbuiten en (vroegtijdig) doden van dieren. Vegans maken met hun keuzes een statement tegen het zien en behandelen van dieren als gebruiksvoorwerp voor de mens. Naar schatting zorgt één veganist er op jaarbasis voor dat tientallen dieren minder lijden. Door de vraag naar producten uit de veehouderij te verminderen, wordt ook een bijdrage geleverd aan het verminderen van de uitstoot van broeikasgassen zoals CO2 en methaan. Een keuze voor een veganistische levensstijl is dan ook een duurzame keuze.
